Czesław Haraburda

1931-12-05 – 2008-05-08

IMIĘ:  Czesław

NAZWISKO: Haraburda

IMIĘ OJCA: Wincenty

IMIĘ MATKI: Kazimiera

NAZWISKO RODOWE MATKI: 

DATA URODZENIA: 1931-12-05

MIEJSCE URODZENIA: folwark Hubicze – wieś Trosiejki, pow. Nowogródek, woj. nowogródzkie – prawidłowy rok urodzenia 1924

DATA ŚMIERCI: 2008-05-08

MIEJSCE ŚMIERCI: Tychy

PRZYNALEŻNOŚĆ DO AK LUB ORGANIZACJI POKREWNYCH:

02.1943-01.1945 r. Okręg Nowogródzki AK, Obwód Baranowicze – bezpośredni dow. Kazimierz Popławski (ps. „Michał”), następnie od 05.1943 r. – Walery Tryfonow (ps. „Kostek”); folwark Hubicze (majątek ziemski jego rodziny) – magazyn broni i amunicji, punkt nasłuchu radiowego i produkcji min, odpowiedzialny Jan Haraburda (brat); uczestnik walk z Niemcami w Puszczy Nalibockiej, akcji zbrojnych w miejscowościach : Stołpce, Trosiejki, Worończa, Kamienny Bród i inne. Członek 66-osob. oddziału dywersyjnego – utrudnianie ruchu kołowego Niemców, niszczenie dokumentacji kontyngentów i linii telekomunikacyjnych, wycinanie słupów telef., wysadzenie 31.07.1943 r. mostu na Niemnie w Stołpcach; uczestnik Akcji „Burza”, nieudane negocjacje z partyzantką sowiecką; 02.1945-04.1946 – Ruch Oporu AK – oddział samoobrony przed represjami sowieckimi na miejscowej ludności polskiej (wywózkami, konfiskatą mienia, aresztowaniami)

STOPIEŃ WOJSKOWY, FUNKCJA, PSEUDONIM:

szeregowy; ps. „Ryś”

MIEJSCE ZAMIESZKANIA PRZED ARESZTOWANIEM:

Worończa, woj. nowogródzkie

ARESZTOWANIE – OKOLICZNOŚCI, DATA, MIEJSCE:

15.09.1946 r. przez NKWD w Puszczy Białowieskiej przed przekroczeniem rzeki Narwi, koło Białowieży wraz z oddziałem AK – resztek żołnierzy Obwodu Baranowicze chcących przedostać się do Polski; z bronią (karabin maszynowy), ranny – wykrwawiony i półprzytomny dostał się do niewoli sowieckiej

KARA – PARAGRAF, RODZAJ, WYMIAR:

za działalność w AK i posiadanie broni; art. 63-1a, 70 (terroryzm),72 i 74 KK BSRR; wyrok najpierw trybunału wojennego Okręgu Moskiewskiego, a następnie trybunału wojskowego Białoruskiego Okręgu Wojskowego z dnia 24-26.09.1946 r.; kara śmierci, zamienioną po 6 miesiącach więzienia w Mińsku na 25 lat obozów katorżniczych o podwyższonym rygorze i 5 lat zesłania z uwagi na podany rok urodzenia 1931; w 1956 r. po rewizji wyroku karę zmniejszono do 12,5 roku

REPRESJE (WIĘZIENIA/OBOZY/INNE):

Baranowicze (szpital więzienny – 25 dni; więzienie na Krzywym Kole), Mińsk, Orsza, Smoleńsk, Wiaźma, Moskwa (Łubianka)

ŁAGRY – NAZWY, OKRES POBYTU:

06.1947-05.1958 Komi ASSR – Inta – Ugol; w 1949 r. wysłany do Mińska jako świadka w procesie ks. kapelana mjr Stanisława Szaplewicza; Inta – praca w brygadzie bicia szybów; 07-21.05.1958 r. więzienie nr 1 Brześć nad Bugiem, przekazanie polskiej prokuraturze w Terespolu

ZAPAMIĘTANI WSPÓŁWIĘŹNIOWIE:

Inta : ks. kapelan mjr Stanisław Szaplewicz, po wojnie w Tychach : Mieczysław Kowalewski, Stanisław Barszewicz i Stanisław Boradyn, po wojnie w Warszawie : Czesław Macutkiewicz, Marian Dąbrowski, Witalis Jemiołkowski

DATA ZWOLNIENIA:

05.1958

ZESŁANIE:

nie

DATA POWROTU DO KRAJU:

21-05-1958

MIEJSCE POWROTU:

Terespol, Pszczyna, Tychy

POSIADANE ODZNACZENIA:

POZOSTAŁE INFORMACJE:

W latach 1931-39 Pan Haraburda uczęszczał do Szkoły Powszechnej w Worończy. Należał do ZHP i pomagał ojcu w pracach na roli. Jego rodzinny majątek Hubicze został w 1943 r. podczas okupacji niemieckiej rozgrabiony, a następnie spalony przez Niemców. Także jego dwaj bracia służyli w AK Okręgu Nowogródek – Stanisław (zm. 1943 r. w starciu z Niemcami) i Jan (zm. w Polsce w latach 80-tych). Po powrocie do Kraju z łagrów pracował w górnictwie – kopalnie „Wesoła”, „Bolesław Śmiały”. Aktywny działacz „Solidarności”, represjonowany przez UB. Po wielu ciężkich chorobach zmarł w Tychach 08.05.2008 r. i został pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Tychach – kwatera A, nr 6/085a/b.