Wiktor Białous-Bielas

1916-01-30 – 2001-06-22

IMIĘ:  Wiktor

NAZWISKO: Białous-Bielas

IMIĘ OJCA: 

IMIĘ MATKI: 

NAZWISKO RODOWE MATKI: 

DATA URODZENIA: 1916-01-30

MIEJSCE URODZENIA: majątek Kwiatkowce-Sobotniki, pow. Lida, woj. nowogródzkie

DATA ŚMIERCI: 2001-06-22

MIEJSCE ŚMIERCI: Frombork

PRZYNALEŻNOŚĆ DO AK LUB ORGANIZACJI POKREWNYCH:

od 27.10.1942-1946 r. Okręg Wileński AK – I Zgrupowanie AK – dowódca mjr Antoni Olechnowicz (ps. „Pohorecki”), uczestnictwo w Operacji „Ostra Brama”

STOPIEŃ WOJSKOWY, FUNKCJA, PSEUDONIM:

ps. „Kotwica”; początkowo sierżant, następnie po ukończeniu Szkoły Podchorążych – w stopniu ppor.; podoficer, a następnie oficer do zadań specjalnych; w Powstaniu Wileńskim – dowódca 1 plutonu szturmowego przy ochronie Dowództwa Obszaru . Miejsce stacjonowania – wieś Jachinki do rozbrojenia przez Armię Czerwoną

MIEJSCE ZAMIESZKANIA PRZED ARESZTOWANIEM:

majątek ziemski Bołdupie koło Oszmiany, woj. wileńskie

ARESZTOWANIE – OKOLICZNOŚCI, DATA, MIEJSCE:

07.1944 po Powstaniu Wileńskim internowany w Miednikach – ucieczka z Kaługi; powrót do Wilna i 10.1944 aresztowany przez NKWD – więzienie w Orszy – ucieczka, powrót do Wilna; 26.12.1944 aresztowany przez NKGB

KARA – PARAGRAF, RODZAJ, WYMIAR:

brak

REPRESJE (WIĘZIENIA/OBOZY/INNE):

Wilno, Archangielsk

ŁAGRY – NAZWY, OKRES POBYTU:

12.1944-20.02.1946 – Archangielsk, Workuta 1 – kopalnia

ZAPAMIĘTANI WSPÓŁWIĘŹNIOWIE:

DATA ZWOLNIENIA:

02.1946

ZESŁANIE:

nie

DATA POWROTU DO KRAJU:

11.1946

MIEJSCE POWROTU:

Wilno (03-11.1946), Frombork

POSIADANE ODZNACZENIA:

Krzyż Walecznych brązowy po raz pierwszy (09’1942 r. przez „Pohoreckiego” za brawurową ucieczkę; Krzyż Walecznych brązowy po raz drugi (11’1943 przez gen. A. Krzyżanowskiego „Wilka”), Krzyż Virtuti Militari V kl. (05’1944 przez gen. A. Krzyżanowskiego „Wilka”) – legitymacje tych odznaczeń zostały zarekwirowane w 1950 przez UB i niezwrócone Panu Bielasowi do 1988 r.

POZOSTAŁE INFORMACJE:

Pan Bielas wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego w 1935 r. do 77 Pułku Piechoty Strzelców Kowieńskich w Lidzie i został skierowany do Szkoły Podoficerów Małoletnich w Koninie. Po ukończeniu nauki w stopniu kaprala powrócił do macierzystego pułku. 20.07.1939 r. został oddelegowany na Westerplatte, gdzie w trakcie kampanii wrześniowej brał czynny udział w walkach. Po upadku obrony Westerplatte został jeńcem niemieckim i w okresie 07.09.1939-15.08.1942 r. przebywał w Stalagu IA w Prusach Wschodnich. 03.09.1942 r. ucieka z niewoli niemieckiej i nawiązuje kontakt z majorem Antonim Olechnowiczem, którego znał z okresu wcześniejszego. Pan Bielas otrzymał rozkaz utworzenia 10-osobowej konspiracyjnej grupy do zadań nocnych i specjalnych. Od 27.10.1942 r. pozostał w szeregach AK do osobistych poruczeń mjra „Pohoreckiego” aż do Powstania Wileńskiego.
Po powrocie z Workuty i krótkim pobycie w Wilnie, a następnie przeniesieniu do Fromborka był sądzony przez Sąd Powiatowy w Lidzbarku Warmińskim za przynależność do AK. Sąd zwolnił go dzięki pomocy prezesa sądu p. Łużaka – Wilnianina i żołnierza AK. Ponownie aresztowany przez MBP w styczniu 1950 r. pod zarzutem przynależności AK i rzekomego strzelania do żołnierzy Armii Czerwonej oraz za walkę na Westerplatte. W prewencyjnym więzieniu w Bartoszycach odsiedział w celi śmierci 6,5 miesiąca w okresie 10.01-17.07.1950 r.
Pracował potem jako technik drogowiec, mając średnie wykształcenie techniczne.
Pan Bielas zmarł w 2001 r. i został pochowany na Cmentarzu Komunalnym we Fromborku przy ul. Braniewskiej – sektor B5, rząd 2, grób 5.