LEŚNICY POLSCY W WALCE O NIEPODLEGŁOŚĆ

[member][/member]

[member]

[/member]

Franciszek Wrembel

16/09/1904 – 07/06/1972

IMIĘ:  Franciszek

 

NAZWISKO: Wrembel

 

IMIĘ OJCA: Marcin

 

IMIĘ MATKI: Jadwiga

 

NAZWISKO RODOWE MATKI: Piechocka

 

DATA URODZENIA: 16/09/1904

 

MIEJSCE URODZENIA: Mała Rezia (Łużyce)

 

DATA ŚMIERCI: 07/06/1972

 

MIEJSCE ŚMIERCI: Prądocin, pow. Bydgoszcz, woj. kujawsko-pomorskie

 

 

SŁUŻBA W LASACH PAŃSTWOWYCH:

W latach 1934 – 1955 Franciszek Wrembel był leśniczym w leśnictwie Emilianowo (zlikwidowanym w latach sześćdziesiątych XX w.). W latach 1938 – 1939 odbył w ramach Przysposobienia Wojskowego Leśników szkolenie. W jego ramach ukończył w 1937 r. w Gimnazjum Leśnym w Margoninie kilkutygodniowy kurs współdziałania z wojskiem. Został też przygotowany do ewentualnej działalności konspiracyjnej w wypadku wkroczenia na te tereny Niemców.

Pracował w leśnictwie Emilianowo przez cały okres okupacji aż do aresztowania przez UB w roku 1945.

Po zwolnieniu kierował do końca 1948 r. placówką w Emilianowie, koncentrując się na zbieraniu informacji dotyczących demontażu zakładów DAG przez wojska sowieckie. Po zakończeniu tego demontażu placówka została przy końcu 1948 r. rozwiązana. Był przez długie lata represjonowany, inwigilowany wielokrotnie przez funkcjonariuszy MBP. Do 1957 r. nie miał stałego angażu, a jedynie przedłużane co trzy miesiące kontrakty. Stały angaż, aż do przejścia na emeryturę w 1970 r., uzyskał dopiero na początku lat sześćdziesiątych XX w.

REPRESJE (WIĘZIENIA/OBOZY/INNE):

Aresztowany 17 listopada 1945 r. wraz z członkami Sztabu Pomorskiego Okręgu AK przez WUBP w Gdańsku przebywał w areszcie śledczym w Gdańsku do 7 czerwca 1946 r. Zarzucono mu działanie w grupie mającej na celu obalenie demokratycznego ustroju Państwa Polskiego. Wyrok w jego sprawie był zupełnie niespotykany w czasach początków Polski Ludowej – sąd odrzucił oskarżenie. Wrembel wrócił do pracy w Emilianowie.

SŁUŻBA WOJSKOWA LUB KONSPIRACYJNA:

W sierpniu i na początku września 1939 r. Franciszek Wrembel współdziałał z wojskiem – w leśniczówce stacjonowała kompania saperów – przy budowie linii obronnej i organizacji obrony wzdłuż rubieży Żółwin – Emilianowo – Kobyle Błota (obecnie: Emilianowo)- Prośnianka (nie istnieje obecnie) – Stryszek.

Jesienią 1939 r. zawiązał grupę konspiracyjną „Darzbór” przyjmując pseudonim „Marcin”, skupiającą pierwotnie leśników i pracowników administracji leśnej, później i inne osoby. Stanowiła ona zalążek Placówki AK w Emilianowie, „Zagajnik”, „Zagroda”, którą kierował do końca 1948 r. Jesienią 1939 r. gromadził na wyposażenie Placówki broń i inny sprzęt wojskowy porzucony w trakcie walk w 1939 r. Był współorganizatorem komórki oporu na terenie Bydgoszczy. Od wiosny 1940 r.działała ona w ramach Związku Walki Zbrojnej. Jesienią 1940 r. przekształcono ją w Bydgoski Obwód ZWZ, późniejszy Bydgoski Obwód AK „Oficyna”.

Zimą 1939/40 r., tak jak i pozostali okoliczni leśnicy, został zatrudniony w niemieckiej administracji leśnej. Umożliwiło to podjęcie działań zapobiegających usuwaniu Polaków z tych terenów. Wykorzystując to, że dość dobrą ochronę stanowiła stała praca, tworzono możliwie wiele „miejsc” pracy. Pretekstem była
np. likwidacja umocnień z 1939 r. W kilku objętych tą akcją leśnictwach zatrudniono wiele osób, więcej niż było rzeczywiście potrzeba. Takie sztuczne zatrudnienie, pod różnymi pretekstami (np. budowa dróg, rekultywacja gleby leśnej, uprawy kultur leśnych itp.) udało się kontynuować do połowy 1941 r.

W ramach grupy „Darzbór” Wrembel zorganizował rozpoznanie pozorowanej fabryki na terenie leśnictwa Emilianowo, magazynów amunicji Wehrmachtu na terenie leśnictwa Brzoza oraz poligonu bezodrzutowych
granatników w rejonie Kabat – Gniewkowo. Współpracował z działającym na terenie DAG pod kierownictwem Henryka Szymanowicza ps. „Marek”, „Smętek” Obwodem AK.

W związku z budową zakładów zbrojeniowych Dynamit Aktien Gesellschaft (DAG) utworzył w 1940 r. grupę „Ekspedycja” wchodzącą w skład Placówki w Emilianowie, działającą na stacji kolejowej w Emilianowie i częściowo w tych zakładach. Głównym jej zadaniem był wywiad i dywersja na terenie DAG. Grupa ta dostarczyła sporo informacji na temat zakładów DAG, przekazała wiele próbek produkowanych materiałów, przeprowadziła szereg akcji dywersyjnych (np. opóźnianie przeładunków, przetrzymywanie wagonów itp.). Spływały również systematycznie informacje o wychodzących stąd transportach materiałów wojskowych.

Wrembel organizował także pomoc jeńcom wojennym (np. brytyjskim po kampanii w 1940 r.) oraz więźniom zatrudnianym na stacji Emilianowo i w zakładach DAG. Udzielał schronienia osobom ukrywającym się przed Niemcami (w 1940 r. ukrywał się w Emilianowie Franciszek Szymanowicz ps. „Leon”, a pod koniec wojny przez kilka miesięcy dwaj brytyjscy oficerowie, R. M. Woods, „Ronnie” i R. Strevens, „Krucyfiks”) oraz organizował przerzuty osób poza tereny Pomorza. Udzielił pomocy w zorganizowaniu kilkuosobowego polsko-rosyjskiego oddziału partyzanckiego działającego na tym obszarze od jesieni 1943 r. do końca wiosny 1944 r. oraz wyposażył go w broń i organizował dla niego innego rodzaju pomoc. Wiosną 1945 r., współdziałał z oddziałem partyzanckim por. Alojzego Bruskiego ps. „Grab”, „Buk”, ugrupowania „Świerki”, stacjonującego w rejonie Emilianowo – Kabat – Leszyce. Oddział ten doposażył częściowo w broń z depozytu w Emilianowie (w tym trzy lkm, granatnik karabinowy, większą liczbę granatów ręcznych, znaczną ilość amunicji itd.). Leśniczówka Emilianowo była dla tego oddziału punktem łączności z Komendą Okręgu AK i punktem przerzutowym. Po rozbiciu tego oddziału udzielił schronienia wycofującym się członkom i zorganizował ich przerzut do Bydgoszczy.

POSIADANE ODZNACZENIA:

Brązowy Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1937 r.), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie), 1991 r.

POZOSTAŁE INFORMACJE:

Aktualne dane kontaktowe / inne informacje:

Skany / fotografie:

[member][/member]