Adam Stefan Loret

26/12/1884 – 1940

IMIĘ:  Adam Stefan

NAZWISKO: Loret

IMIĘ OJCA: Sydon Karol

IMIĘ MATKI: Eugenia

NAZWISKO RODOWE MATKI: Górnikiewicz

DATA URODZENIA: 26/12/1884

MIEJSCE URODZENIA: Jasło

DATA ŚMIERCI: 1940

MIEJSCE ŚMIERCI: nieznane

SŁUŻBA W LASACH PAŃSTWOWYCH:

Adam Loret po uzyskaniu matury w roku 1904 studiował w Krajowej Szkole Gospodarstwa Lasowego (od 1909 r. – nazwana Wyższą Szkołą Lasową) we Lwowie i następnie w Akademii Leśnej w Tharandcie w Saksonii (1907 lub 1909), specjalizując się w urządzaniu lasu. W latach 1910-1920 pracował w pry- watnych lasach dóbr Sucha koło Żywca, należących do Branickich – najpierw jako technik leśny, później jako kierownik urządzania lasów i pełnomocnik dóbr.

Dnia 1 listopada 1920 r. przeszedł do służby państwowej i objął stanowisko p.o. Zarządu Okręgowego Dóbr Państwowych. Dnia 10 października 1921 r. został mianowany naczelnikiem, a 1 lutego 1925 r. dyrektorem Dyrekcji Lasów Państwowych w Warszawie. Był działaczem Związku Zawodowego Leśników. Dnia 1 października 1926 r. minister rolnictwa i dóbr państwowych Aleksander Raczyński zlecił Loretowi jako nadzwyczajnemu delegatowi do spraw administracji lasów państwowych przeprowadzenie inspekcji wszystkich lasów państwowych w kraju i postawienie wniosków, co do koniecznych zmian w ich administracji i gospodarce.

W 1928 r. Loret zakończył działalność jako „nadzwyczajny delegat” i został skierowany do współpracy z dyrektorem Departamentu Leśnictwa w Ministerstwie Rolnictwa – Janem Miklaszewskim. W 1928 r. opublikował swój program reform gospodarki leśnej pod tytułem „Główne wytyczne państwowego gospodarstwa leśnego” („Na froncie gospodarczym” wyd. 1928, przedruk „Las Polski” 1929, nr 5 i 6). Loret uzasadniał w nim tezę zwolenników etatyzmu, że dla osiągania z lasów państwowych największego dochodu przy zachowaniu ciągłości i trwałości użytkowania konieczne jest przejęcie ich przez administrację lasów państwowych. Loret był zwolennikiem objęcia przez państwo kontroli nad całą gospodarką leśną w Kraju. Twierdził, że „tylko państwo, jako właściciel, jest w stanie racjonalnie gospodarować lasami, uwydatniając wszystkie ekonomiczne, przyrodnicze i kulturowe korzyści płynące z nich dla kraju”.

Po utworzeniu w 1930 r. Dyrekcji Naczelnej Lasów Państwowych Loret został 1 stycznia 1931 r. powołany na jej kierownika z poleceniem realizowania nowej leśnej polityki gospodarczej. Przeprowadził wówczas inwentaryzację zasobów leśnych, likwidację umów z przedsiębiorcami prywatnymi, m.in. z angielską firmą „The Century European Timber Corporation” na eksploatację Puszczy Białowieskiej, przejęcie użytkowania lasu i sprzedaży drewna przez administrację lasów państwowych oraz podjęcie przez nią przerobu drewna. Zorganizował eksport materiałów drzewnych, powołując do życia przedsiębiorstwo Polska Agencja Drzewna „Paged” i spowodował budowę portu drzewnego w Gdyni. Gdy 1 lutego 1934 r. weszła w życie nowa organizacja administracji lasów państwowych, Loret został mianowany – przez Prezydenta RP Ignacego Mościckiego – pierwszym dyrektorem naczelnym Lasów Państwowych i pozostał nim aż do wybuchu II wojny światowej.

W wyniku konsekwentnej realizacji swej polityki gospodarczej, a miała ona początkowo wielu przeciwników, osiągnął Loret poważne zwiększenie dochodowości lasów państwowych. Cieszył się poważaniem międzynarodowych kół gospodarczych i finansowych. Po wydaniu 30 listopada 1936 r. Dekretu Prezydenta Rzeczypospolitej o państwowym gospodarstwie leśnym, aprobującym politykę Loreta, ataki jego przeciwników ustały.

REPRESJE (WIĘZIENIA/OBOZY/INNE):

Ostatnie miesiące życia Adama Loreta i okoliczności jego śmierci nie są wystarczająco znane. Podawane są bardzo różne wersje dalszych jego losów. Według wnikliwych badań profesora Józefa Brody, na przełomie 1939 i 1940 r. Loret trafił do więzienia w Mińsku, co potwierdza m.in. świadectwo Konstantego Rdłutowskiego. Profesor Broda nie znalazł w tym świadectwie wzmianki, że Loret mógł być zamordowany przez NKWD na mocy uchwały politbiura WKP (b) z 5 marca 1940 r., stąd wysnuwa wniosek, że mógł zginąć dopiero przy likwidacji więzienia, co nastąpiło po ataku Niemiec na ZSRS, w czerwcu 1941 r. Jak się wydaje, ostateczne wyjaśnienie daty śmierci Adama Loreta mogłoby nastąpić w wyniku ujawnienia dokumentów z archiwów rosyjskich i białoruskich z lat 40-tych XX w.

Adam Loret jest wymieniony jako ofiara Zbrodni Katyńskiej dokonanej przez sowieckie NKWD w Mińsku w publikacji ks. Z. Peszkowskiego i S. Zdrojewskiego (2001).

SŁUŻBA WOJSKOWA LUB KONSPIRACYJNA:

POSIADANE ODZNACZENIA:

POZOSTAŁE INFORMACJE:

Biogram opracowano na podstawie referatu Tadeusza Chrzanowskiego (RDLP w Toruniu) „Dwunastu z listy katyńskiej” w „Leśnicy i Drzewiarze z Pomorza i Kujaw – ofiary zbrodni katyńskiej” w : ” Referaty prezentowane podczas Konferencji w Technikum Leśnym im. Adama Loreta w Tucholi, poprzedzającej uroczystość posadzenia Dębów Pamięci leśnikom i drzewiarzom z Pomorza i Kujaw – ofiarom Zbrodni Katyńskiej, 12 października 2013 roku” – Wyd. Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych Toruń 2013